Akdeniz Bölgesi...

Bölge adını komşu olduğu Akdeniz’den alır. Bölge, yer şekilleri ve bun
bağlı olarak ekonomik özelliklerin farklılığı nedeniyle iki bölüme
ayrılmıştır. Bunlar Antalya ve Adana Bölümü’dür.



Yer şekilleri



Bölgede yüksek dağlar ve platolar geniş alan kaplar.



Dağlar : Bölgenin çatısını oluşturan Toros Dağları, Alp kıvrım kuşağının
ülkemizdeki uzantısıdır. Teke Yarımadası’ndan itibaren başlayan
Toroslar Batı, Orta ve Güneydoğu Toros Dağları adını alarak Anadolu’nun
güneyinde uzanır. Bölgenin doğusunda yükseltisi 3500 metreyi aşan dağlar
burada kıyıdan uzaklaşır. İskenderun körfezinin doğusunda yer alan
Amanos Dağları kırılma ile oluşmuş horstlardır.



Ovalar : Adana Bölümü’ndeki Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu
Çukurova ile Göksu’nun oluşturduğu Silifke Ovası bölgedeki delta
ovalarıdır. Bu bölümde yer alan Amik ve Maraş ovaları ise çöküntü
ovalarıdır. Antalya Bölümü’nde yer alan Acıpayam, Tefenni, Elmalı ve
Göller Yöresi ovaları karstik oluşumlu polyelerdir.



Platolar : Batı ve Orta Toroslar arasında, yüksekliği 2000 metreyi
bulan, Göksu Irmağı ve kollarınca parçalanmış Taşeli Platosu yer alır.
Bölgede kalker taşlar yaygın olduğundan karstik oluşumlar fazladır. Teke
Yarımadası ve Taşeli Platosu karstik oluşumların en sık görüldüğü
alanlardır.



Akarsular ve Göller



Akarsular : Antalya Bölümü’nde Dalaman, Aksu, Köprüçayı ve Manavgat
çayları, Adana Bölümü’nde ise Göksu, Seyhan, Ceyhan ve Asi ırmakları
Akdeniz’e dökülen önemli akarsulardır. Akarsuların rejimleri
düzensizdir. En çok suyu kış aylarında taşıyan akarsuların, yaz
aylarında yağış azalması ve sıcaklık nedeniyle suları çekilir.



Göller : Göl oluşumları bakımından zengin olan bölgenin önemli gölleri
Antalya Bölümü’ndedir. Dağlar arasındaki çukurluklarda, tektonik
oluşumlu Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Suğla Gölü gibi büyük göller
yer alır. Buraya Göller Yöresi denir. Beyşehir ve Eğirdir’in yer altı
kaynaklarıyla denize bağlantısı olduğundan suları tatlıdır. Teke
Yarımadası’ndaki Kovada, Salda, Yarışlı, Elmalı ve Ketsel karstik
oluşumlu küçük göllerdir. Köyceğiz Gölü alüvyal set gölüdür.



İklim



Bölgenin kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak,
kışlar ılık ve yağışlıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 750-1000 mm
kadardır. Subtropikal yüksek basıncın etkisi nedeniyle yaz kuraklığı
şiddetlidir. Toroslar’ın İç Anadolu’dan gelen soğuk hava kütlelerini
engellemesi, enlem ve denizellik özelliği nedeniyle kış mevsiminin en
ılıman geçtiği bölgedir. Antalya Bölümü’ndeki Göller Yöresi’nde iklim
değişir ve karasala dönüşür. Bu bölümde yağışlar azalıp, sıcaklık
farkları artar.



Doğal Bitki Örtüsü



Doğal bitki örtüsü Akdeniz iklimine ve yaz kuraklığına uyumlu, her zaman
yeşil kalabilen, sert yapraklı, bodur bitki topluluğu olan makidir.
Kıyıdan itibaren 700-800 metrelere kadar görülebilen maki topluluğu
içinde zeytin, mersin, keçiboynuzu, defne, zakkum, sandal ve kocayemiş
gibi ağaçlar bulunur. Daha yüksek kesimlerde kuraklığa uyumlu kızılçam,
toros sediri ve karaçam türlerinden oluşan iğne yapraklı ormanlara
geçilir. Bölge orman bakımından Karadeniz Bölgesi’nden sonra ikinci
sırayı alır. Torosların içe dönük yamaçları ile Göller Yöresi’nde
ormanlar seyrekleşir 2000 m yükseltiden sonra dağ çayırları başlar.



Nüfus ve Yerleşme



Bölge genişliğine oranla çok az nüfuslanmıştır. Çünkü Toros Dağları ve
karstik arazi geniş yer kaplar. Nüfus daha çok kıy ovalarında ve Göller
Yöresi’nde toplanmıştır. Adana Bölümü’nde nüfus daha fazla olup, bu
bölümdeki Çukurova ve Amik ovaları Türkiye’nin en yoğun nüfuslu
yerlerindendir. Nedeni tarım arazisinin geniş olması ve ulaşım
kolaylığıdır. Ayrıca Adana Bölümü’nün göç alması da etkendir. Taşeli ve
Teke platoları ile Toroslar’ın yüksek kesimleri tenhadır.



İller



Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, İçel, Kahramanmaraş, Kilis,
Osmaniye.



Ekonomik Özellikler



Tarım



Yazların uzun ve sıcak, kışların ılık geçmesi nedeniyle yılda 2, 3 kez
tarımsal ürün alınır. Yaz kuraklığının tarımı olumsuz etkilemesi
sulamayı zorunlu kılmıştır. Kışların ılık geçmesi ve güneşlenme
süresinin uzunluğu seracılık faaliyetlerini geliştirmiştir. Bölgede
ekonomik değeri yüksek olan ve ihraç edilen tarım ürünlerinin
yetiştirilmesi tercih edilir.



UYARI : Antalya Bölümü’nde kalkerli arazinin yaygınlığı ve yaz
kuraklığının belirginliği tarımı olumsuz yönde etkiler.



Tarım Ürünleri



Kıyı Bölgesi Tarım Ürünleri



Kış ılıklığına bağlı olarak turunçgil ve muz üretimi yapılır. Muzun
%100’ü, turunçgillerin % 88’i bu bölgede üretilir. Ayrıca Türkiye pamuk
üretiminin % 35’i, sebzenin % 26’sı, yerfıstığının % 88’i anasonun %
65’i ve susamın % 80’i bu bölgeden sağlanmaktadır.



Göller Yöresi Tarım Ürünleri



Burada yetiştirilen ürünler kıyı kesiminden farklılaşır. Tahıl, haşhaş,
anason, şeker pancarı, gül ve tütün yetiştirilir.



Hayvancılık



Akdeniz Bölgesi’nde çayır ve otlakların az yer tutmasına karşın beslenen
hayvan sayısı bir hayli fazladır. Bu durumun nedeni her zaman yeşil
kalabilen ve 800 m’lere kadar çıkabilen maki topluluğunun varlığıdır.
Teke Yarımadası, Taşeli Platosu ve Torıs Dağları’nda küçükbaş
hayvancılık yaygındır. Özellikle kıl keçisi beslenir. Dağların yüksek
kesimlerinde koyun yetiştirilir. Arazinin çok engebeli olması nedeniyle
hayvanların et ve süt verimi düşüktür. Antalya Yöresi’nde arıcılık
önemlidir.



Ormancılık



Türkiye ormanlarının yaklaşık % 24’ü bu bölgede bulunur. Buna bağlı
olarak ormancılık gelişmiştir. Orman ürünleri Göller Yöresi’ndeki
kereste fabrikalarında işlenir. Dalaman (Muğla), Silifke-Taşucu’nda
(Mersin) ise kağıt fabrikaları bulunur.



Madenler ve Enerji Kaynakları



Madenler : Antalya Bölümü maden bakımından daha zengindir. Bu bölümdeki
Fethiye – Dalaman havzası önemli bir krom çıkarım alanıdır. Ayrıca
Adana-Kozan, Hatay, Amanos Dağları’nda krom çıkartılır. Antalya-Akseki
ile Konya-Seydişehir arasında Türkiye’nin en büyük boksit yatakları yer
alır. Keçiborlu’da kükürt yatakları bulunur. Kahramanmaraş-Faraşa,
İskenderun-Payas’ta demir yatakları işletilir.



Enerji Üretim Tesisleri



Seyhan, Aslantaş, Menzelet, Oymapınar bölgedeki önemli hidroelektrik
santrallerdir.



Endüstri



Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :



UYARI : Antalya Bölümü’nde endüstriyel gelişim, ulaşım zorluğu nedeniyle
daha geridir.



Besin – Bitkisel Yağ : Adana, Kahramanmaraş, Antalya



Şeker : Burdur



İplik ve Pamuklu Dokuma : Adana, Tarsus, Kahramanmaraş, Antalya



Halı Dokuma : Isparta, Burdur



Sigara – İçki : Adana



Demir – Çelik : İskenderun



Petrol Rafinerisi : Mersin (Ataş)



Alüminyum : Seydişehir



Gübre : Mersin, İskenderun



Tarım Makineleri : Çukurova, Adana



Pil : Antalya



Ulaşım



Toros Dağları’nın kıyıya paralel uzanması, ulaşımı güçleştirir. Adana
Bölümü ulaşım bakımından daha elverişlidir. Çukurova, Gülek ve Belen
geçitleri ile diğer bölgelere bağlanmıştır. Silifke ovası Sertavul
geçidi ile Antalya ise Çubuk geçidi ile iç kesime bağlantılıdır. Antalya
dışındaki kentler demiryolu ile diğer bölgelere bağlantılıdır. Mersin
ve İskenderun Limanları ard bölgelerine demiryolu ile bağlantılı
olduğundan gelişmiştir. Dörtyol ve Yumurtalık önemli petrol
limanlarıdır.



Turizm



Bölgenin kıyı kesimindeki elverişli iklim koşulları, doğal güzellikler
ve tarihi zenginlikler turizmin gelişmesini sağlamıştır. Özellikle
Antalya Bölümü’nde turizm gelişmiştir. Antalya, Alanya, Side, Kaş,
Kalkan bu bölümde deniz turizminin geliştiği merkezlerdir. Akdeniz
medeniyetini simgeleyen Olimpus, Patara gibi tarihi şehir kalıntıları
önemli turistik çekiciliklerdir. Bölgede geniş alan kaplayan karstik
şekiller, özellikle Damlataş ve İnsuyu mağaraları ile Cennet – Cehennem
obrukları doğa harikasıdır. Pek çok milli park ile uluslararası yarışma
ve festivallere duyulan aşırı ilgi bölge turizminin gelişmesine katkıda
bulunmaktadır.



Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri



Akdeniz Bölgesi Türkiye’nin 4. gelişmiş bölgesidir. Aşağıda bölge
ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin
listesi verilmiştir.



Muz

Turunçgiller

Pamuk

Yerfıstığı

Sebze

Meyve

Orman ürünleri

Turizm