AĞLI (Kastamonu)

Elimizde kesin deliller olmamakla beraber, Ağlının tarihi İlk Çağın
derinliklerine kadar inmektedir. Bu devirlere ait buluntular çeşitli
uygarlıkların bu topraklar üzerinde gelip geçtiğini göstermektedir.
Özellikle M.Ö. 1100- 700 yılları arasında Kastamonu ve çevresinde
Paflagonyalıların Egemenlik kurdukları bilinmektedir. Paflagonyalılar
Firiklerin bir kolu olup, bu bölgeye kendi adlarını vermişlerdir. İlçe
halkının anlattığı efsaneye göre Ağlı ismi ilçenin doğusunda bulunan
uğurlu tepede Türkler, kalede Bizanslılar yaşıyormuş, heri ikisi
arasında 3 km mesafe vardır. Türkler içme suyu ihtiyacını ilçe
merkezinden akan bir sudan karşılıyorlarmış. Bizanslılar Türkleri yenmek
için İçme sularını zehirlemeye karar vermişler. Bizanslıların içinde
bulunan genç bir kız Türk subayına aşık olduğundan Bizanslıların suya
zehir kattıklarını haber vermiş. Bunun üzerine Türkler topluca su içmeye
gitmişler ve orada ölü taklidi yaparak Bizanslıların onları
görebileceği şekilde yere yatmışlar, Türklerin öldüğünü zanneden
Bizanslılar ganimet için Türk kasabasına savunmasız bir şekilde
gelirler. Mesafe yakınlaştığında yerde yatan Türkler ayağa kalkarak
hücuma geçerler ve Bizanslıları bugünkü Azdavay’a kadar kovalarlar.
Bizanslıların Türkler için azdı- vay diye bağrışmalarından Azdavay ismi,
suyun zehirlenmesinden dolayı Ağu- Ağulu =Ağlı ismi kaldığı
söylenmektedir.

Kastamonu tarihi, Ağlı ve çevresinde Bizanslılar, Danişmentler, Çobanlar
ve Candaroğulları gibi kavimlerin hüküm sürdüğünü göstermektedir. Ağlı
uzun süre Bizans egemenliği altında kalmıştır. O devirden bu güne kadar
gelen önemli eser Ağlı Kalesidir. Bölge 1106 yılında Danişmendlerin
eline geçmiştir. 1292 Yılına kadar süren bu durum İsmail Beyin Fatih'e
direnmeyip, kardeşkanı dökülmesini önlemek amacıyla egemenlik
haklarından vazgeçmesi üzerine değişmiş, Kastamonu ve çevresi de Osmanlı
İmparatorluğu'na katılmıştır. Ağlı kuruluşundan bu güne kadar büyük bir
gelişme göstermemiştir. İlk defa Kale yakınlarında eski pazar denilen
yerde kurulmuştur. Şimdiki yeri olan İlçe merkezine 1905 yılında
yerleştirilmiştir. 1918 Yılında da belediye teşkilatı kurulmuştur.

09 MAYIS 1990 kabul edilen ve 20 MAYIS 1990 tarihinde yürürlüğe giren,
3644 Sayılı Kanun gereğince ilçe olmuştur. 29 TEMMUZ 1991 tarihinde
İlçenin İlk kaymakamının göreve başlaması ile fiilen faaliyete
geçmiştir.



Coğrafi Yapısı

Ağlı Türkiye'nin batı Karadeniz Bölgesi'nde Kastamonu ili sınırları
içindedir. Karayolu ile Başkent Ankara'ya uzaklığı 300 Km, İl merkezine
uzaklığı 50 km dir.

Ağlı İlçesi ormanlık bölgededir. Dağlar arasında bulunan dar bir vadide
kurulmuştur. Etrafı yüksek tepelerle çevrilidir. İlçe genelinde engebeli
bir arazi yapısı mevcuttur. Deniz seviyesinden yüksekliği 1100 m.dir.
Ağlı; Azdavay, Pınarbaşı, Şenpazar ve Cide ilçeleri yol güzergâhı
üzerindedir.

İlçenin doğusunda Seydiler, batısında Azdavay, kuzeyinde Küre ve
güneyinde Daday ilçeleri bulunmaktadır.

İlçenin önemli tepeleri şunlardır; Uğralı Tepe, Gök Tepe Hıdırlık ve
Alınca Tepeleridir. Çevrenin en yüksek tepesi olan Gök Tepe 1250 M.
yüksekliğindedir. Diğer bir tepe Ağlı Kalesi'nin üzerinde bulunduğu
tepedir.

Ağlıda belli başlı ova yoktur. Su kaynakları bol değildir. Akarsuları
yok denecek kadar azdır. Kar ve yağmur sularının akması ile yaşayan
küçük derecikler bulunur. Bu derecikler düzensiz olduğundan yararlanma
imkânı yoktur. Sulama döneminde bu derelerden akan sular zaten
kesilmektedir.

Ağlı ve çevresinde bir yılda üç mevsim yaşanır. Genelde kış mevsimi
kasım ayında başlar, nisan ayı sonuna kadar devam eder. Kar erken yağar,
geç kalkar. Yörede ilkbahar mevsimi hiç yaşanmaz. Yazlar ılık,
yağmurlu; kışlar sert ve kar yağışlıdır. Çevrenin ormanlık ve dağlık
oluşu soğukları önler kış aylarında ısı -15 dereceden aşağı düşmez, yaz
aylarında +25 dereceden yukarı çıkmaz.

Doğal bitki örtüsünü daha ziyade ormanlar oluşturmaktadır. Ormanlarda
çam, köknar, meşe, kavak ve söğüt gibi ağaçlar vardır. Dağların ve
ormanların etekleri fundalıklarla kaplıdır. Tahıllardan buğday, arpa ve
nadiren de fiğ ekilir. Meyvecilik gelişmemiştir.



NÜFUS DURUMU:

İlçenin genel olarak nüfusu hızla azalmaktadır. Bunun sebebi büyük
şehirlere olan göç olup, Kastamonu ili genelinde en fazla göç veren
ikinci ilçe durumundadır. Şöyle- ki, 1990–2000 yılları arasında Ağlının
nüfusu köylerde % 49,39 oranında azalmıştır. İlçe Merkezinde ise % 15.56
artış olmuştur. İlçe geneli % 6,28 oranında azalmıştır. İlçeden
çoğunlukla İstanbul'a göç olmaktadır. 1997 –2000 yılları arasındaki
nüfus hararetlerini incelediğimizde köy nüfusu %18 oranında azalırken
şehir merkezinin %14 oranında arttığı ilçe genelinde ise %3 oranında
nüfus artışı olduğu görülmüştür.

Yaklaşık olarak nüfusun % 35'ı köylerde, % 65'ı ise İlçe merkezinde
yaşamaktadır. Ancak, İlçe Belediyesine bağlı olan 9 adet mahalle ilçe
merkezine 2 ile 12 Km. mesafede bulunmaktadır. Merkez Mahalle hariç
diğer dokuz mahalle fiilen köy özelliğindedir.

İlçenin merkez ve köylerinde yaşayan nüfus toplam 106 yerleşim birimine
dağılmıştır. Bu durum, İlçenin ne kadar dağınık bir yerleşim yapısına
sahip olduğunu göstermektedir.

Ekim 2000 yılında yapılan Nüfus sayımı verilerine göre, Ağlının toplam
nüfusu 4.193’dır. İlçe merkezinin nüfusu 3.074, köylerin nüfusu ise
toplam 1.119'dır.



İDARİ DURUM:

Ağlı İlçesi merkez Belediyeye bağlı 10 mahalle ve l3 köyden
oluşmaktadır. Bu Mahalle ve köylerimizde genelde birden çok yerleşim
birimine sahiptir. Genel olarak mahalle yerleşim birimleri birkaç
haneden oluşmaktadır. Köylerimizin dağınık ve engebeli alana yerleşmiş
olması nüfus yoğunluğunun olmaması medeni hizmetlerin vatandaşlarımıza
sunumunu engellemektedir. Ağlı İlçesi, engebeli ve ormanlık coğrafi bir
yapıya sahip olmasının sonucu olarak, Karadeniz Bölgesi'ne hakim,
dağınık yerleşim dokusunun en tipik örneklerinden birini
oluşturmaktadır. Gerçekten de yerleşim yerleri ortalama olarak 8–9
haneden müteşekkil olup, köy ve mahallelere bağlı toplam 106 yerleşim
birimi mevcuttur. Bu durum yol, su vs. altyapı hizmetlerinin halka
ulaştırılmasında zorluklar doğurmaktadır



SOSYAL DURUMU

Gerek Ağlı, gerekse köylerinin coğrafi yapı itibariyle çok engebeli bir
arazide bulunması nedeniyle, şehircilik anlayışının gerektirdiği
yapılaşma oluşmamıştır.

Bu nedenle, modern yapılar yok denecek kadar azdır. Planlı yapılaşmaya
sahip olunamamıştır. Ağlının İlçe oluşundan sonra inşaat sektöründe bir
hareketlenme gözlenmekte ise de bunun yeterli olduğu söylenemez.
Köylerindeki konutların büyük çoğunluğu ahşap, eski tip konutlardır.
Bunların önemli bir bölümü sağlık koşulları bakımından elverişli
değildir. Fakat son zamanlarda sağlığa uygun betonarme binalar
yapılmaktadır. Ağlı İlçesi ve köylerinde sosyal hayatın önemli bir
özelliği olduğu söylenemez. Erkekler ailede egemen durumdadır. Kırsal
kesimde kadınlar da çalışmaktadırlar. Kadınların da ekonomik olarak
tarım ve orman işlerinde sosyal hayatta yer aldıkları görülmektedir.
Bazı yerleşim yerlerindeki erkeklerin büyük şehirlere mevsimlik olarak
çalışmaya gittiklerinde tüm işlerin yine kadınlar tarafından görüldüğü
izlenmektedir. İlçede, üretime dönük iş alanlarının son derece kısıtlı
olması dolayısıyla halkın hemen tümünün geçim kaynağı hayvancılık, tarım
ve orman işleridir. İlçenin köy yollarının yetersizliği, kış mevsiminin
uzun süreli, sert ve yağışlı olması nedeniyle ulaşım güçlükle
sağlanmaktadır. Yerleşim yerlerinin dağınık ve orman içinde bulunması
sosyal gelişmeyi önlemektedir. İlçemiz sosyal acıdan, dışarıdan göç
almaması nedeniyle kapalı toplum özelliği göstermektedir.
Vatandaşlarımız gelenek ve göreneklerine bağlıdır.



ULAŞTIRMA DURUMU:

İlçenin komşu ilçelerle olan ulaşımı karayolları yol ağı içinde yer alan
asfalt yollarla sağlanmaktadır. Karayolu dışında deniz, hava ve
demiryolu ulaşımı bulunmamaktadır. İlçemizin İl Merkeziyle ulaşımında
her hangi bir sıkıntı yoktur. İl Merkezinden İlçemize yolcu taşımacılığı
Azdavay İlçesine ait Ulaş firması tarafından, ayrıca Ağlı Birlik ve
İlçemizden geçen şen pazar, Cide, Pınarbaşı ilçelerine ait yolcu
minibüslerince sağlanmaktadır. Dolayısıyla mutat araç bulmakta sıkıntı
yoktur. Köy Yollarımız genel olarak stabilizedir. Ve köylerimize Salı
günleri hariç mutat vasıta yoktur. Vatandaşlarımız özel araçlarıyla İlçe
Merkezine gelmektedir. İlçe Merkezinde Posta Merkezi Müdürlüğü vardır.
İlçeye her gün posta gelmektedir. İlçemiz posta merkezinde APS
hizmetleri de verilmektedir. 2004 yılı içerisinde Posta Merkezimiz
otomasyona geçmesiyle Cep telefonları faturaları ve Kredi kartları
tahsilâtına başlanılmıştır. İlçemizde yayın yapan radyo ve Televizyon
bulunmamaktadır. TRT’nin bütün radyoları ile Kastamonu da yayın yapan
CSRT FM radyosu yayınları ilçemizden dinlenebilmektedir. Televizyon
olarak TRT 1, TRT 2, TRT 3 ve TRT 4 kanalları normal antenle
izlenebilmekte diğer ulusal Televizyon kanalları ise uydu anteniyle
izlenebilmektedir. Cep telefonlarından Telsim ve Turkcell hatları
görüşme yapabilmektedir.



KÜLTÜR VE TURİZM:

Ağlı İlçesi folklor bakımından Kastamonu'nun etkisi altındadır. Yerel
özellik taşıyan halk oyunları yoktur. İlçemiz Kültürü de Kastamonu
Kültürünün etkisindedir. İlçe dışından göç almadığı için insanlar
birbirlerinin yekinen tanırlar. Geleneklerine ve göreneklerine bağlıdır.
İlçemizde Ağustos ayının sonu ya da Eylül ayının ilk haftasında uzun
yıllardır Ağlı Panayırı düzenlenmektedir. Yine Temmuz ayının ikinci
haftasında Ağlı Kale Şenlikleri düzenlenmektedir. İlçemizde okuma yazma
oranı %95’dir. Okuma bilmeyenler de genelde 65 yaş üzerindeki
vatandaşlarımızdır. İlçemiz yemek Kültürü olarak Kastamonu Mutfağının
etkisi altında kalmasına rağmen Ağlı” ya özgü Düğün Böreği
bulunmaktadır. İlçemizde bu güne kadar turizm gelişmemiştir. Genellikle
yaz aylarında İstanbul’da yaşayan Ağlı’lı Vatandaşlarımızın İlçelerine
gelmeleriyle bir hareketlilik yaşanmaktadır. Ağlı Panayırı ve Ağlı Kale
Şenlikleri de kısmen İlçemize İlçe dışından vatandaşlarımızın gelmesini
sağlamaktadır.



GEZİP GÖRÜLECEK YERLERİ:

İlçemizin en başta gezilip görülecek yeri tarihi Ağlı Kalesidir. Ağlı
Kalesi İlçenin Batısında bulunan tabi bir dağ üzerine kurulmuştur.
Kalenin etrafı yer yer bıçakla kesilmiş gibi kaya sıralarıyla çevrilmiş
ve etekleri ormanlarla örtülmüştür. Üzerine kuzeyinde kepez denilen
tabii bir kaya ile aralarındaki boyun noktasından çıkılmaktadır. Zaten
zayıf tarafı da burası olduğu için suni duvarlar bu kısma yapılmıştır.
Moloz taşından harçla yapılan duvarların kalınlıkları bir metre bu günkü
yükseklikleri de üç metredir. Kalenin tepesinde büyük bir düzlük vardır
İlçeye bakan kısmında mağaralar vardır. Güneyinde kaleden 10 metre
aşağıda bir tabii mağara daha vardır. Bunun içinde dolambaçlı yollar ve
mezar odaları bulunmaktadır. Batı yüzünde bir mağara daha vardır bu
mağaranın ortasından yan yana iki tane su mahzeni bulunmaktadır. Kalenin
üzerindeki düzlükte üç tane su sarnıcı bulunmakta bunlardan iki tanesi
halen ayakta durmakta bir tanesi ise yıkılmış durumdadır. Bunun dışında
İlçemizin ormanları tamamen yayla durumundadır. Yaz Döneminde yayla
Turizmi olarak kış döneminde ise kış ve av turizmi olarak
değerlendirilebilir. Gölcüğez çayı kenarında bulunan geçen deresi
görülmeye değer. İlçemiz dışında özellikle yaz aylarında insanlar
sıcaktan bunalırken terlemeden piknik tadı çıkarılabilecek birçok alan
bulunmaktadır.





ÖNEMLİ TELEFONLAR:

KAYMAKAMLIK 0366 737 13 82-737 13 95-737 13 84
BELEDİYE 0366 737 10 01-737 10 02
JANDARMA 0366 737 10 05
EMNİYET 0366 737 13 54
PTT 0366 737 14 15
BEDAŞ 0366 737 10 25