Karss

Kars (Ermenice: Ղարս / Կարս, Rusça: Карс, Azerice: Qars) Kuzeydoğu
Türkiye'de bulunan Kars ilinin merkezi olan şehirdir. Doğu Anadolu
Bölgesi'nde yer almakta olan Kars daha önceleri Çarlık Rusya´nın "
Birleşik Kafkasya Vilayetine bağlı sancaktı. Nüfus: 142.145 (1990);
130.391 (2000).

Kars Doğu Anadolu da ülkemizin en doğusundaki ve aynı zamanda karasal
iklim dolayısıyla da en soğuk illerinden birisidir. Ancak iklimsel
olumsuzluğu ilin sanayii gelişmesinde nispeten olumsuz olmuş olmasına
rağmen il turizm potansiyeli açısından bölgenin başlıca illerinden
birisidir.

Kars şehrinin adı bir Türk boyu olan Karsaklar'dan gelmektedir.
M.Ö.130-127 yıllarında Kafkasyadan gelerek Kars çevresine yerleşen
Karsaklar ilimize bu adı vermişlerdir. Bu durumda Kars en eski Türkçe il
adı unvanını kazanmıştır. Arkeolojik çalışmalarda bölgenin Yontma Taş
Devrinden (M.Ö.13000-10000) itibaren kesintisiz iskan gördüğü
anlaşılmıştır. Bölgede Hurriler, Urartular, İskitler, Parthlar,
Sasaniler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Gürcüler, Akkoyunlular,
Karakoyunlular, Osmanlılar hakimiyet kurmuşlardır. Bu medeniyetlerin
izlerini günümüzde Kars merkezde Anı Ören Yeri'nde ve ilçelerimizde
ayakta kalmış taşınmaz kültür varlıklarında görmekteyiz.1919 da
Anadoluda bir ilke Imza atarak bir CUMHURIYET de KARS da kurulmuştur
"Cenubî Garbi Kafkas Hükümet-i Cumhuriyesi"

İl ülkemizin başlıca kış turizm merkezinden birisidir ve yapılacak
yatırımlarla bu alanda daha da gelişebilir. Bunun yanı sıra kültür
turizmi açısından da tarihin çok eski devirlerine uzanan antik
kalıntıları ve ören yerleri ile önde gelen kültür turizmi açısından da
Yontma Taş Çağından itibaren kesintisiz bir yerleşime sahne olan kent
önde gelen kültür turizm merkezlerindendir.İlin inanç turizmindeki
potensiyeli de dikkat çekicidir.Selçukluların M.S.1064 yılında
Anadolu'ya ilk girişlerinde Anı Ören Yeri'nde yaptıkları camiler, erken
dönem Hıristiyan kiliseleri bu potansiyelin bir göstergesidir. İl
bozulmamış doğasıyla da eko turizm ve spor turizmi açısından
kullanılmayı bekleyen önemli bir potansiyele sahiptir.1915 yılında Enver
Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Kars’ı kurtarmak için Sarıkamış
Harekâtı’na başlamış, Allahuekber Dağları’nda doğa ile olan
mücadelesinde yenik düşmesine rağmen bir kısım asker kısa bir süre de
olsa Kars’a girmeyi başarmıştır. Ancak, Ruslar yeniden duruma hakim
olmuşlardır. Rusya’da Çarlık rejimini sona erdiren devrim hareketinden
sonra 3 Mart 1918’da yapılan Brest-Litowsk Antlaşmasıyla Kars bölgesin
terk etmişlerdir. Bu arada Ermeniler Kars yöresine saldırarak katliam
yapmışlar, şehri yakmışlardır.

Buna engel olmak isteyen Karslılar kendi olanakları ve Wilson
Prensiplerine uygun olarak 5 Kasım 1918’de Milli İslam Şurası adı ile
demokratik bir yerli hükümet kurmuşlardır. Batum, Artvin, Ahıska,
Ahılkelek, Serdarabad ve Ordubad’a kadar Nahçıvan Türkleri de Kars’taki
bu yerli Hükümete katılarak sancak ve ilçe teşkilatını kurmuşlardır.
Ermeni ve Gürcüler yöreye bir süre egemen olmuşlar, 30 Ekim 1920’de
General Kâzım Karabekir buradaki Ermeni kuvvetlerini yenmiş ve Moskova
ve Kars Antlaşmaları ile Türkiye sınırları içerisinde kalmıştır. Türkiye
Cumhuriyetinin bir ili olan Kars’tan, 1992 yılında Ardahan ve Iğdır
ilçeleri ayrılarak ayrı birer il konumuna getirilmişlerdir.

Osmanlı-Rus savaşında halkın müdafası kısmen Rusları püskürtmesinden
dolayı Gazi üvanını almıştır ve Türk Kurtuluş Savaşında önemli rol
oynamıştır.