Camii ve Türbeler

ALAEDDİN CAMİİ
Anadolu Selçuklu Devri Konya'nın en büyük ve en eski camiisidir. Şehrin
merkezine yüksekçe bir höyük olan Alaedin Tepesi üzerinde inşa
edilmiştir. Selçuklu Sultanı Rükneddin Mesud I'in son zamanlarında
başlanılmış, Kılıçaslan II (1156-1192) devrinde inşaatına devam edilmiş,
Sultan Alaeddin Keykubad I tarafından 1221 yılında tamamlanarak hizmete
açılmıştır.Camii İslam mimarisi yapı tarzında inşa edilmiştir. Üzeri
ağaç ve toprakla örtülmüştür. İçerisi Sütunlar ormanın andırmaktadır.
Bizans ve klasik devirlere ait 41 taş mermer sütundan ibarettir.
Camiinin en ilginç taraflarından birisi de minberidir. Minber abanoz
ağacından birbirine geçmiş olup, Anadolu Selçuklu ahşap işlemeciliğinin
en güzel örneklerdir. 1155 yılında Ahlat'lı Mengum Berti tarafından
yapılmış bir şaheserdir. Çinilerle süsül mihrabın önünde çini süslü
kubbesiyle örtülmüş bir saha mevcuttur. Mihrap ve kubbelerin çinileri
kısmen sökülmüştür.
İPLİKÇİ CAMİİ
Alaeddin Caddesi üzerindedir. Şemseddin Altınoba tarafından1201 yılından
sonra yaptırılmış, Somuncu Ebubekir tarafından genişletilmiş,
yenilenmiştir. (1332) Cami iplikçiler çarşısında bulunduğu için İplikçi
Camii adını almıştır. 1951-1960 Klasik Eserler Müzesi olarak kullanılan
camii, 1960 yılında tekrar ibadete açılmıştır.
SAHİP ATA CAMİİ VE KÜLLİYESİ
Anadolu Selçuklu Devleti Vezirlerinden Sahip Ata tarafından 1258 - 1283
yılları arasında inşaa edilmiş olan mescid türbe, hanigah ve hamamdan
ibarettir. Mimarı Abdullah Bin Kellük'tür.
SADRETTİN KONEVİ CAMİİ VE TÜRBESİ
Konya'nın Şeyh Sadrettin mahallesindedir. 1274 yılında yapılmıştır.
Giriş kapısındaki kitabede adı geçen Sadrettin Konevi aslen Malatyalı
olup, Konya'ya yerleşmiş, zamanını tanınmış bilginlerindendir. Muhiddin
İbni Arabi'den tahsil ve terbiye görmüş, Konya'daki hanikahında hadis
ilimleri okutulmuştur. Mevlana'ya derin bir sevgi ile
bağlanmıştır.Türbe, Camiinin doğusundaki avludadır. Açık türbeler
tipinin ayakta kalan tek örneğidir. Türbenin şekli Selçuklu kümbetlerin
benzer. Gövde açık, kaidesi mermer işleme olan türbenin üzerinde, köşeli
bir tanbura oturan kafes şeklinde ahşap bir külah vardır.
ŞEMSİ-İ TEBRİZİ CAMİİ VE TÜRBESİ
Şerafettin Camii kuzeyinde eskiden mezarlık olan Şems Parkının içinde
yer alır. Bugünkü yapı 1510 yılında Abdürrezakoğlu Emir İshak Bey
tarafından mescidle birlikte elden geçirilmiş ve genişletilmiştir. İlk
yapının 13. Yüzyılda yapıldığı ileri sürülmektedir. Ancak kim tarafından
yaptırıldığı bilinmemektedir. Cami bölümüyle bitişik durumda, içten
tavanlı dıştan sekizgen tambur üzerine piramidal külahla örtülüdür.
Eyvan şeklinde olan türbe mescide kalem işi süslenmiş ahşap Bursa
kemeriyle açılır. Diğer yönlerde biri altta, diğeri üstte olmak üzere
ikişer penceresi vardır. Türbenin duvarlarında herhangi bir bezeme
yoktur. Tavanı geometrik motiflerle bezenmiştir. Üzeri örtülü sandukanın
altında önceleri kuyu bulunduğu söyleniyorsa da araştırmalar
neticesinde burasının kuyu değil mumyalık olduğu anlaşılmıştır. Gövdesi
taştan tambur ve külahı ise tuğladan yapılan türbe 1977 yılında tamiri
sırasında orjinalliğin biraz kaybetmiştir.
KADI MÜRSEL (Hacı Hasan Camii)
Hükümet konağının batısındadır. Güney duvarında bulanan kitabesine göre
812 H.- 1409 M. Yılında ve Karamaoğlu Mehmet bey zamanında Hacı Mustafa
oğlu Mürsel tarafından yaptırılmıştır. Dikdörtgen planlı taş ve moloz
dolgu yüksekçe bir tabana oturmaktadır. Üzeri çatı ile örülmüştür.
TURSUNOĞLU CAMİİ (Tahir Paşa)
Abdülaziz mahallesindedir. XV. Yüzyıl başlarında Konya eşrafından
Tursunoğlu Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. Beden duvarları taş,
kubbe ise tuğladır. Camiinin kuzeyindeki kubbeli son cemaat mahallide
tuğladan yapılmıştır. Tek şerefeli ve köşeli bir minaresi vardır.
SELİMİYE CAMİİ
Mevlana Dergâhının batısında inşaatına Sultan Selim II'nin şehzadeliği
zamanında başlanmış (1558-1567) arasında tamamlanmıştır. Camii Osmanlı
klasik mimarisinin Konya'daki en güzel eserlerindedir. Kuzeyinde altı
sütuna istinat ettirilmiş yedi kubbeli son cemaat yeri ve mermer süveli
geçme basık kemerli cümle kapısı mevcuttur. Ahşap kapı kanatlarından
sağdakine "Mescitti Mümin,suda balık gibidir."İbareler mevcuttur. Son
cemaat yerinin sağ ve solunda tek şerefeli iki minaresi vardır.
AZİZİYE CAMİİ
Konya çarşının ortasındadır. Muntazam kesme Gödene Taşı ile yapılan
mabed son Osmanlı mimarisinin çok muvaffak bir eseridir. Yerindeki
1671-1676 yılları arasında Şeyh Ahmed eliyle yaptırılan camii yandığı
için (1867) Sultan Abdülazizi'in annesi Pertenihal adına yeniden bugünkü
Camii yaptırılmış ve bu adla anılmıştır. (1874) Türk Baroku
uslubundadır. Altı mermer sütuna oturan üç kubbeli son cemaat yerinin
iki ucunda kaideleri şadırvanlı iki minaresi dikkat çeker. Üzeri ferah
kubbe ile örtülüdür.
ŞERAFETTİN CAMİİ
Hükümet konağının güney cephesindedir. Camii ilk defa XII. Yüzyılda Şeyh
Şerafettin tarafından yaptırılmış 1336 yılında tamamen yıktırılarak
Çavuş oğlu Mehmet Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Camii gövdesi kesme
taşlardan büyük bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbeyi 10 fil ayağı
tutmakta, güneyinde bir yarım kubbe ile desteklenmektedir. Mihrabın
bulunduğu kısmı dışarıya taşmaktadır. Yarım bir kubbe ile örtülmüştür.
Güney kısmı hariç diğer yönlerdeki ikinci kat mahfelleri bulunmaktadır.
Camii iç yazı ve nakışlarla dekorize edilmiş olup, mermer işlemeli
mimber ve mihrabı takdire değer bir sanat eseridir. Sonradan ilave
edilmiş tek şerefeli bir de minaresi vardır. Osmanlı Camii mimarisinin
en mümeyyiz vasflarından birisi olan cemaat yerine yer verilmiş olup,
altı mermer sütun üzerine oturmuş yedi küçük kubbe ile örtülmüştür.
KAPU CAMİİ
Konya'da merkezde sarraflar (çıkrıkçılar) caddesi üzerindedir. Asıl adı
ihyaiyye olup eski Konya Kalesinin kapılarından birini çevresinde yer
aldığında Kapı Camii adıyla anılır. Cami ilk defa 1658 yılında Mevlevi
Dergahı Postnişinlerinden Pir Hüseyin Çelebi tarafından yapılmıştır. Bir
süre sonra yıkılan bu camiiyi 1811 yılında Konya Müftüsü
Esenlilerlizade seyyid Abdurrahman yenilemiş, 1867 yılında bir yangın
cami ile birlikte bu civarda vakıf dükkanları da yok etmiş. Bu yeni
inşaasına dair 1285 H. (18868 M) tarihli kitabesi taç kapısı üzerinde
yeralmaktadır. Kapı Cami Konya'da yer alan Osmanlı Dönemine camilerinin
en büyüğüdür. Kuzeyinede 10 mermer sütuna istinat eden yüksek bir son
cemaat mahalli ve basık kemerli bir cümle kapısı vardır. Ayrıca doğu ve
batı yönlerinde de birer kapısı bulunmaktadır. Kesme taşlardan inşa
edilen camiinin üzeri dıştan çatı, içten büyüklü küçüklü sekiz kubbe ile
örtülüdür. Taş Miharı ve ahşap minberi sadedir.
NAKİBOĞLU CAMİİ
Camii, Nakiboğlu mahallesindedir. Vakfiyesine göre Konya Müftüsü
Nakib'ül Seyid İbrahim tarafından 1176 H. (1762 M.) yılında
yaptırılmıştır. Kare planlı olup toptan yapılmıştır. Çatı ahşaptır.
Kiremit planlı olup toptan yapılmıştır. Çatı ahşaptır Kiremitle
örtülmüştür. Minaresi, 1178 H. (1764 M.) yılında Nakib'ül Hac Seyid
İbrahim oğlu Mehmet Emin tarafından yaptırılmıştır. Cami zamanla harap
olduğu için 1926 yılında minaresi hariç, yıktırılarak yeniden
yaptırılmıştır.
MESCİTLER
HASBEY DAR'ÜLHUFFAZI
Gaziâlemşah Mahallesindedir. Karamanoğlu Mehmet II devrinde Hacı Hasbey
oğlu Mehmet bey tarafından (1421) "Hafızlar Evi" olarak yapılmıştır.
Tuğla örgü gövdesi kare bir plan üzerine oturtulmuş ve üzeri üç taraftan
yontma taşlarla kaplanmıştır. Giriş kapısının bulunduğu batı cephesi
işlemeli mermerlerle süslüdür. Gövdeden kubbeye klasik üçgen
köşebentlere geçirilmektedir. Üçgenlerin ikişer kenarları yeşil
çinilerle süslenmiştir. İçerisinde çinilerle süslü güzel bir mihrabı da
vardır.
MERAM (HASBEY) MESCİDİ
Konya'nın tarihi bir mesire yeri olan Meram'dadır. Karamanoğlu Mehmet
II. De Hasbey oğlu Mehmet adına yapılmıştır. Kesme taşlardan yapılmış,
üzeri toprak damla örtülmüştür. Minberi çok sadedir. Caminin yanında
birde Dar-ül huffaz vardır. Kare planı üzerine yapılmıştır. Bugün çocuk
kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.
ALİ EFENDİ MUALLİMHANESİ
Şerefattin Camii civarındadır. Müderris Ali Efendi tarfından Kuran kursu
olarak yaptırılmıştır. Kare plan üzerine taşlardan yapılıdır. Üzeri
büyük bir kubbe ile kapatılmıştır. Bugün çocuk kütüphanesi olarak
kullanılmaktadır.
NASUH BEY DAR-ÜL HUFFAZI
İstasyon caddesi üzerindedir. Karamanoğlu İbrahim Bey II. Zamanında
Kadıoğlu Nasuh Bey tarafından yaptırılmıştır Kare plan üzerine taşlardan
yapılıdır. Üzeri sekiz köşeli bir tanbura oturan yüksekçe bir kubbe ile
kapatılmıştır. Üç kubbeli bir revakı varken bugün yıkılmıştır.
TÜRBELER
YEŞİL TÜRBE (KUBBE-İ HADRA)
Dört fil ayağı sütun üzerine bir Selçuklu şaheseridir. Kubbeyi hadranın
ve kalkamı dıştan 16 dilimli bir külahı vardır. Külahla silindir
gövdenin birleştiği yerde Ayet-Ül Kürsi yazılıdır. Kubbe muhtelif
motifler süs ve kufi ayetlerle bezenmiştir. Kubbenin altında Mevlâna ve
Sultan Veled yatmaktadır. Mezar üzerinde en son Abülhamit II.'nın hediye
ettiği altın sim işli bir puşide örtülüdür. Kubbenin doğusunda Sultan -
Ü1- Ülema'nın kabri bulunmaktadır. Selçuklu ağaç işlemeciliğinin bir
şaheseri olan sandukası yüksekçedir. Arka cephesi görülmediğinden ayakta
imiş hissini verir. Bu sanduka Mevlâna için yapılmış, bilahare
babasının üzerine kaldırılmıştır.
SULTANLAR TÜRBESİ
Alaeddin Camii içinde kuzeyde, klasik Selçuklu türbeleri tipindedir.
Gövdesi kesme taşlardan on yüzlü prizma şeklinde yükselmiş, üzeri
tuğladan on köşeli bir pramitle örtülmüştür. Türbe, Sultan Kılınçaslan
tarafından yaptırılmıştır. Türbede sekiz çinili sanduka vardır. Aşağıda
isimleri yazılı Selçuklu Sultanları; Sultan Mesud I, Kılınçaslan II,
Rükneddin Süleymen II, Gıyaseddin Keyhüsrev I. Alaeddin Keysubat I.
Gıyaseddin Keyhüsrev II, Kılınçaslan IV, Gayseddin Keyhüsrev III medfun
bulunmaktadır.
TAVUSBABA TÜRBESİ
Konyanın tarihi bir mesire yeri ola meram'dadır. I. Alaeddin Kuykubat
Devrinde Konya'da ölmüş olan Şeyh Tavus Mehmet-el Hindi'ye aittir. Taş
ve tuğladan yapılmış, Tonas kubbeli sade bir eserdir.
ATEŞ BAŞ VELİ TÜRBESİ
Eski Meram yolu üzerindedir. Klasik Selçuklu Kümbetleri tipindedir.
Türbe 1285 yılında ölen Mevlevi Ataşy-Baz Yusuf'a aittir Kesme taşlardan
sekiz köşeli gövde sekizgen pramit tuğla örtülü bir külahla
yaptırılmıştır. Taş söveli kemerli kapısının altında mezar mahsenine
inilen bir de kapısı mevcuttur.
GÖMEÇ HATUN TÜRBESİ
Musalla Mezarlığındadır. Selçuklu türbeleri arasında değişik bir
karakteri vardır. Bodrum, sivri kemerli beşik tonozlu bir eyvandan
müteşekkildir. Büyük bir kısmı kesme taştan, geri kalan kısmı ise
tuğladan örülmüştür. Dış görünüş itibariyle bir kaleyi andırmaktadır.
Eyvan kemerlerin içinde mozayiklerle süslenmiştir. Türbenin Anadolu
Selçuklu Sultanı Rükneddin Kılıç Aslan'ın karısı IV. Gömeç Hatun'a ait
olduğu söylenmektedir.
KESİKBAŞ TÜRBESİ
Kalenderhane Mahallesindedir. Kime ait olduğu bilinmemektedir. Klasik
Selçuklu türbe örneklerine uygun olarak yapılmıştır Sekizgen bir kaidesi
ve gövdesi vardır. Sekizgen bir piramitle örtülmüştür.

TAHİR İLE ZÜHRE TÜRBE VE MESCİDİ
Beyhekim mahallesindedir. Türbe halk hikayelerine geçmiş Tahir ile
Zühre'ye aittir Tuğla örtülü bir kubbe olarakyapılmıştır Mescidin
doğusunda tuğla moziyiklerle küçük portale oradan çapraz kubbeli bir
dehlize oradan da bir kapı ile mescide geçilmektedir. Türbenin alçı
relyeflerle süslü bir mihrabı vardır.
EMİR NURETTİN TÜRBESİ
Sephavan Mahallesindedir. Selçuklu emiri Nurettin'e aittir. Sekiz köşeli
bir plan üzerne kesme taşlarla yapılmış ve sekizgen bir külahla üzeri
kapatılmıştır.
TAÇ-ÜL VEZİR TÜRBESİ
Dede Bahçesi civarındadır. (Kültür Fuar) Klasik Selçuklu kümbetleri
tipinde bir külliyeye dahil olarak yapılmıştır. Bu gün külliyede yalnız
türbe kalmıştır. Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat I,
Gıyasettin Keyhüsrev II, emirlerden Taç - Ül Vezir Seyit tarafından
sekizgen bir gövde üzerine sekizgen bir pramit külahtan tuğla ile
yaptırılmıştır. İçerisi sekizgen nişle süslenmiş, yuvarlak bir kubbe ile
örtülmüştür.
ALİ GAV ZAVİYESİ VE TÜRBESİ
Tarla mahallesindedir. XIV. Yüzyılda inşa edilmiş, medresede bulunan bir
zaviyesidir. XV. yüzyılda yaşamış Hacı Bayram-ı Veli ahvalinden Ali Gav
Baba metfundur. Eyvanı ve dört odası vardır.
BURHANEDDİN FAKİH TÜRBESİ
Burhandede mahallesindedir. 1454 yılında bilgin ve mutasavvıf
Burhaneddin Fakih Paşa için yaptırılmıştır. Kare bir plana oturan gövde
sekiz köşeli ikinci bir gövde ile tamamlanmakta ve örtü pramit bir
külahla son bulmaktadır. Türbenin içten tuğla örgülü bir kubbe ile
örtülüdür. Basit bir sandukası ve mermer kitabesi mevcuttur.